Thutmose Đệ Tam (1479 – 1425 BC)
Vua của Thượng và Hạ Ai Cập - Menkheper Ra con trai của Ra Thetmess
Thutmose Đệ Tam là vị Pharaon mà tôi yêu thích nhất. Ở ngài hội tụ đủ mọi phẩm chất của một người trị vì vĩ đại. Một vị tướng xuất sắc chưa hề thua trận trong bất kì cuộc chiến nào, ngài cũng chứng tỏ mình là một chính khách khôn ngoan và một người cai trị anh minh. Không những thế còn là một kị binh tuyệt vời, một vận động viên, một cung thủ đại tài và lại là một người bảo trợ nghệ thật.
Triều đại của ngài ngoại trừ việc cố ý loại bỏ những ghi chép về triều đại của Hatshepsut, thì rất đáng chú ý vì không hề có dấu hiệu của sự tàn bạo và suy đồi. Thutmose không có thời gian để khoa trương tự kiêu ngạo đam mê lạc thú, và ghi chép về thời kì của ông cho thấy ông là một người đàn ông chân thành và công bằng.
Trong suốt thời gian trị vì của Hatshepsut – mẹ kế của Thutmose, không hề có chiến tranh. Những quốc gia lân bang thường xuyên phải nộp tặng phẩm cống nạp cho Ai Cập. Nhưng như lẽ thông thường rằng khi một vị vua trẻ mới lên ngôi thì các quốc gia lân bang sẽ nổi dậy đòi li khai để thử tài trí của vị vua mới.
Thutmose thấy mình phải đối mặt với một liên minh của các hoàng tử các nước phía Bắc Ai Cập, mà đứng đầu là hoàng tử Kadesh ở thành Megiddo, hoàng tử này đã huy động được một đội quân lớn từ các nước liên minh. Ngoài ra còn có người Mesopotami và những bộ lạc chịu ảnh hưởng của họ ở Syria từ cối cống nạp hàng năm và tuyên bố thoát ly khỏi sự ảnh hưởng của Ai Cập. Không đắn đo, Thutmose lập tức chiêu tập quân đội của mình và vượt qua xa mạc Sinai hành quân đến thành phố Gaza, nơi vẫn còn trung thành với Ai Cập. Diễn biến của chiến dịch này đã được ghi lại đầy đủ bởi người thư ký riêng của Thutmose, Tjaneni, sau đó được khắc lên trên các bức tường của ngôi đền Karnak.
Chiến dịch đầu tiên này đã cho thấy Thutmose là một thiên tài quân sự vào thời của mình. Ngài hiểu rõ giá trị của hậu cần và dây chuyền cung cấp, sự cần thiết phải di chuyển nhanh và tấn công bất ngờ đột ngột. Ngài đã chỉ đạo rõ ràng và cũng có lẽ là người đầu tiên trong lịch sử thực sự sử dụng sức mạnh của hải quân để hỗ trợ các chiến dịch của mình.
Megiddo chính là mục tiêu đầu tiên của Thutmose bởi vì nó là một điểm mấu chốt quan trọng cần phải chiếm được bằng mọi giá ‘Tất cả các hoàng tử của liên minh phía Bắc Ai Cập đều tụ hội lại ở thành Megiddo, nếu ta chiếm được Megiddo là chiếm được hàng ngàn quốc gia khác’ Thutmose đã nói như vậy với các tướng lĩnh của mình. Khi đã hành quân đến được Aruna, còn cách Megiddo ba mươi dặm, Thutmose đã triệu tập hội đồng các tướng quân của mình lại. Có hai con đường có thể dẫn đến Megiddo , một con đường dài dễ đi, vòng quanh những ngọn đồi, con đường mà quân địch mong rằng Thutmose sẽ chọn. Còn lại là một con đường ngắn, nhưng dốc và hẹp rất khó đi cắt ngang qua những ngọn đồi cheo leo. Các vị tướng của ông khuyên ông nên chọn con đường dễ đi để đi qua dãy đồi, họ nói ‘ngựa phải theo sau ngựa, người lính cũng phải theo sau nhau từng người một thì mới qua được. Như vậy thì đội quân tiên phong của ta sẽ vượt qua ngọn đồi trước mà đội quân hậu cần sẽ bị tụt lại phía sau chẳng chiến đấu gì’ Nhưng Thutmose đã trả lời rằng ‘Như ta được ưu ái bởi thần Ra, và cha ta là thần Amun cầu nguyện cho ta, ta sẽ chọn con đường hẹp xuyên qua ngọn đồi. Hãy để ai muốn đi trên con đường của các người đề nghị đi theo các người, và những những ai muốn đi theo ta đi con đường ta chọn’ nghe lời nói đanh thép của ngài những vị tướng đồng loạt trả lời ‘chúng thần nguyện đi theo bất cứ con đường nào mà ngài chọn’
Thutmose đã dẫn người của mình đi bộ qua những ngọn đồi "ngựa đi sau ngựa và người đi sau người, chính ngài đã tự đi bộ dẫn đường cho quân lính của mình". Phải mất khoảng mười hai giờ đối với đội tiên phong để tiếp cận các thung lũng ở phía bên kia và bảy giờ nữa trước khi các binh sĩ cuối cùng xuất hiện. Thutmose tự mình chờ đợi ở đầu bên này cho đến khi người cuối cùng đã vượt qua đèo an toàn.
Sự xuất hiện đột ngột và bất ngờ của quân Ai Cập ở phía sau chiến tuyến đã được dàn sẵn của liên minh chống Ai Cập buộc hoàng tử Kadesh và các đồng minh vội vàng-triển khai quân đội của họ quay ngược lại. Họ đã dàn trận nhầm địa điểm vì nghĩ rằng Thutmose sẽ cho quân của mình đi theo con đường dài và dễ để đếnMegiddo . Khi đó được cho là có hơn 300 vua và hoàng tử đồng minh, đều có quân đội riêng của mình, một lực lượng rất to lớn. Tuy nhiên, Thutmose đã quyết tâm và khi các đồng minh thấy anh ta dẫn đầu đội quân của mình hùng dũng tiến về phía trước, họ đã mất hẳn khí thế để chiến đấu và rốt cuộc bỏ chạy về thành Megiddo "Như thể sợ hãi những linh hồn: họ bỏ chạy mà để lại cả ngựa và chiến xa bằng bạc và vàng của mình "
Sự xuất hiện đột ngột và bất ngờ của quân Ai Cập ở phía sau chiến tuyến đã được dàn sẵn của liên minh chống Ai Cập buộc hoàng tử Kadesh và các đồng minh vội vàng-triển khai quân đội của họ quay ngược lại. Họ đã dàn trận nhầm địa điểm vì nghĩ rằng Thutmose sẽ cho quân của mình đi theo con đường dài và dễ để đến
Quân đội Ai Cập còn trẻ và thiếu kinh nghiệm, họ xa đà vào việc cướp bóc của cải giữa chiến trường và mất cơ hội chiếm thành phố ngay lập tức. Thutmose đã rất tức giận, ngài nói với họ: "Nếu các binh sĩ của ta không tối mắt với việc cướp bóc của kẻ thù, chúng ta đã có thể chiếm được
Cuộc vây hãm thành phố kéo dài bảy tháng nhưng cuối cùng các vị vua bại trận buộc phải gửi những đứa con của họ ra để cầu hòa. Những tiểu hoàng tử và công chúa của hơn 300 nước sẽ được đưa về Ai Cập để nuôi dạy, làm con tin để chắc chắn rằng mạng sống của chúng sẽ không còn nếu đất nước của chúng còn nổi dậy.
‘Để chuộc lỗi cho tất cả những điều mà họ đã chiến đấu chống lại Pharaon của chúng tôi, bây giờ họ đưa con cái mình ra để cống nạp cho ngài, trong khi họ tự đứng sau những bức tường của mình mà cầu nguyện cho hoàng đế Ai Cập, và cầu xin rằng mình sẽ được ban cho ân huệ được sống sót’
Họ đã nhận được những sự khai ân tốt vì đã đầu hàng. Một lời thề trung thành đã được áp đặt lên họ "Chúng tôi sẽ không bao giờ dám chống lại Thutmose, Vị chúa tể cao quý của chúng tôi, vì chúng tôi đã được chứng kiến sức mạnh của ngài, cầu cho ngài sống muôn đời’
Họ đã nhận được những sự khai ân tốt vì đã đầu hàng. Một lời thề trung thành đã được áp đặt lên họ "Chúng tôi sẽ không bao giờ dám chống lại Thutmose, Vị chúa tể cao quý của chúng tôi, vì chúng tôi đã được chứng kiến sức mạnh của ngài, cầu cho ngài sống muôn đời’
Thutmose Đệ Tam được so sánh với Napoleon, nhưng khác với Naponeon ngài chưa bao giờ thua một trận chiến. Ngài đã chỉ huy mười bảy trận đánh ở Palestine , Syria và Nubia và các hình thức trị vì của ngài với các vùng chinh phục của mình luôn luôn nhân đạo. Ngài thiết lập nên một thể chế Ai Cập trị trên toàn thể đế chế. Syria và Palestine đã bị buộc phải giữ hòa bình và khu vực này đã phát triển lên cả một mức độ chưa từng thấy của sự thịnh vượng.
Thutmose Đệ Tam tác động đến văn hóa Ai Cập sâu sắc. Ngài là một anh hùng quốc gia và được tôn kính rất lâu sau khi thời đại của mình. Thật vậy tên tuổi của Thutmose được gắn với những ngày hoàng kim cuối cùng của lịch sử Ai Cập cổ đại. Bên cạnh những thành tựu quân sự của mình, ông cũng đã cho thực hiện nhiều công trình xây dựng tại đền
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét